در جواب به سوال اینکه آیا پلاستیک از نفت خام تهیه میشود باید گفت که بله اما در روند تولید مواد پلاستیکی نفت خام به صورت مستقیم استفاده نمیشود. در واقع پس از پالایش و بدست آمدن مواد اولیه که در صنایع پتروشیمی از نفت خام گرفته میشود ، این مواد در صنایع دیگر استفاده شده و مواد به نام پلیمر ها را به وجود می آورند. که در نهایت این پلیمر ها منجبر به تولید محصولات پلاستیکی میشوند.
در واقع این پلیمر ها اغلب با گاز های و مواد استخراج شده از نفت خام بدست می آیند. از این رو با اینکه نفت خام به صورتت مستقیم برای تولید این مواد استفاده نمیشود اما همچنان به صورت مستقیم در تهیه پلاستیک ها نقش اصلی را ایفا میکند. با این حال امروزه بعضی از پلاستیک ها را از مواد گیاهی تولید میکنند. البته محصولات تولید شده با این مواد بیشتر برای ظروف یکبار مصرف استفاده شده و برای صنایع دیگر کاربرد اندکی دارد. در این مطلب برای برسی مواد اولیه پلاستیک و جواب سوال اینکه آیا این مواد از نفت خام تهیه شده اند توضیحات بیشتری خواهیم داد.
آیا پلاستیک ها را از نفت میسازند ؟
همان طور که گفته شد اگرچه نفت خام منبع مواد خام (خوراکی) برای ساخت پلاستیک است، اما منبع اصلی مواد اولیه برای تولید پلاستیک در تمامی کشور ها حتی در ایالات متحده نیست. پلاستیک ها از گاز طبیعی، مواد اولیه حاصل از فرآوری گاز طبیعی و مواد اولیه حاصل از پالایش نفت خام تولید می شوند. به طور کلی حتی اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA) قادر به تعیین مقدار یا منشاء خاص مواد اولیه ای نیست که واقعاً برای تولید پلاستیک استفاده می شود. چرا که به دلیل انواع بسیار گسترده ، پلاستیکها به غیر نفت خام از مواد بسیار زیاد دیگر نیز تولید میشوند.
به طور کلی پلاستیک ها از مواد طبیعی مانند سلولز، زغال سنگ، گاز طبیعی، نمک و نفت خام تهیه شده اند. این مواد از طریق فرآیندی به نام پلیمریزاسیون به درشت مولکول یا پلیمر تبدیل شده که طی مراحل مختلف گرانول ها را از آن تهیه میکنند. گرانول ها نیز با استفاده از روش های مختلف قالب ریزی به محصولات پلاستیکی تبدیل میشوند. با این حال بیشترین استفاده در صنایع پلاستیک سازی در خصوص مورد مصنوعی میباشد. که در این زمینه نفت خام به عنوان منبع اصلی مواد اولیه شناخته شده است. در ادامه توضیحات بیشتری در خصوص نقش نفت خام در تولید پلاستیک زده شده است.
نقش نفت خام در تولید پلاستیک :
نفت خام به دلیل دارا بودن مواد مختلف شیمیایی ، سوخت و موادی ارزان برای تولید محصولات مختلف در تمامی صنایع به شمار میرود. در خصوص صنایع پلاستیک سازی به دلیل وجود برخی از گاز های مهم از نفت خام به عنوان مواد پایه و اصلی تولید این گازها استفاده میشود. به عبارت دیگر در جواب به سوال اینکه آیا پلاستیک از نفت خام تهیه میشود میتوان گفت که ازخود آن نه ولی از مشتقات آن تهیه میشود. در ادامه اجزای نفت خام را بیشتر مورد برسی قرار خواهیم داد.
اجزای نفت خام در ارتباط با تولید مواد پلاستیکی :
نفت خام مخلوط پیچیده ای از هزاران ترکیب است و قبل از استفاده باید فرآوری شود. تولید پلاستیک با تقطیر نفت خام در یک پالایشگاه نفت آغاز می شود. این نفت خام سنگین را به گروههایی از اجزای سبکتر به نام کسری جدا میکند. هر کسری مخلوطی از زنجیره های هیدروکربنی (ترکیبات شیمیایی ساخته شده از کربن و هیدروژن) است که از نظر اندازه و ساختار مولکول هایشان متفاوت است. یکی از این بخشها، نفتا، ترکیب حیاتی برای تولید پلاستیک است.
در خصوص تولید مواد پلاستیکی با استفاده اجزای نفت خام دو فرآیند اصلی وجود دارد. این دو مورد عبارتند از پلیمریزاسیون و polycondensation یا چند تراکمی میباشد. باید گفت که هر دو این مراحل به کاتالیزورهای خاصی نیاز دارند. در یک راکتور پلیمریزاسیون، مونومرهایی مانند اتیلن و پروپیلن به یکدیگر متصل می شوند تا زنجیره های پلیمری بلندی را تشکیل دهند. هر پلیمر بسته به انواع مختلف مونومرهای اساسی مورد استفاده، خواص، ساختار و اندازه خاص خود را دارد.