برای معرفی پلاستیک استال باید گفت که این ماده یکی دیگر از انواع پلاستیک های گرمانرم و یا ترموپلاستیک میباشد. استال ها عموما دارای استحکام بسیار در خصوص کشش و سایش دارد. از این رو در ساخت انواع لوازم الکرونیکی مانند ساخت انواع کلید های صفحه کلید کامپیوتر ها کاربرد دارد. مقاومت حرارتی این ماده بالا میباشد. اما دقت داشته باشید که پلاستیک استال در هنگام شعله ور شدن دود سمی تولید میکند. از این رو مراقبت از آن نیاز به حساسیت بالایی دارد. در این مقاله به برسی و معرفی این پلاستیک میپردازیم.
پلاستیک استال چیست :
استال یا پلیاکسیمتیلن (POM)، یک پلاستیک مستحکم کششی بسیار بالا با خاصیت ضداصطحکاک است که به دلیل مقاومت بالایش در برابر گرما، سایش، آب و ترکیبات شیمیایی شناخته شده است. ضریب اصطحکاک پایین به همراه سایر خصوصیات این پلاستیک باعث شده است از آن در کاربردهایی مانندچرخدنده استفاده شود، همچنین در ساخت فنر، قطعات پمپ، قطعات ماشین آلات صنعتی، ساخت دستگیره، نساجی، خودروسازی، ساخت لوازم خانگی، هواکش و غیره کاربرد دارد.
در ادامه برای ساختار این پلاستیک ها توضیح بیشتری داده شده است.
ساختار پلاستیک های استال :
به طور کلی ساختار پلاستیک های استال یا Acetal ، مولکولی با دو پیوند یگانه با دو اکسیژن است. این ساختار خود به دو اتم کربن دیگر پیوند دارد. استال همان کتال است که به جای داشتن گروه R یک گروه H- دارد. در مهندسی «استال» به معنی پلی اکسی متیلن میباشد که یک پلاستیک مهندسی با گروههای استال است. تشکیل استال از راه پروتونه(پروتوندار) کردن گروه هیدروکسیلِ همیاستال و از دست دادن آب است. یون اکسونیم پدیدآمده به سرعت به یک مولکول الکل حمله میکند. الکل یک پروتون از دست داده و استال آن را میگیرد. هرچند که استالها پایدارتر از همیاستال هستند ولی تشکیل آنها به سبب وجود استرها برگشتپذیر است. به عبارت دیگر ساختار پلاستیک های استال قابل بازیافت میباشد.
استال یا پلیاکسیمتیلن (POM)، یک پلاستیک مستحکم کششی بسیار بالا با خاصیت ضداصطحکاک است که به دلیل مقاومت بالایش در برابر گرما، سایش، آب و ترکیبات شیمیایی شناخته شده است. ضریب اصطحکاک پایین به همراه سایر خصوصیات این پلاستیک باعث شده است از آن در کاربردهایی مانندچرخدنده استفاده شود، همچنین در ساخت فنر، قطعات پمپ، قطعات ماشین آلات صنعتی، ساخت دستگیره، نساجی، خودروسازی، ساخت لوازم خانگی، هواکش و غیره کاربرد دارد.
رفتار گرمایی پلاستیک های استال :
رفتار گرمایی پلاستیک های استال بسیار جالب است. دانسیته پلی استال بین 1.41 تا 1.43 گرم بر سانتیمتر و دمای ذوب آن برابر 165 تا 175 درجه سانتی گراد است. پلی استال اگر در دما و گرمای بالا از نقطه ذوب خود قرار گیرد، پلیمر تجزیه شده و گازهای سمی آزاد میکند. حلالهای پلی استال DMF (دی متیل فرم آمید)، دی کلرو بنزن و دی متیل بنزن هستند و دمای انتقال شیشهای پلی استال، برابر منفی 75 درجه سانتی گراد است. پلی استال هنگام سوختن به سختی آتش میگیرد، در شعله میسوزد و به سوختن ادامه میدهد، شعله آن آبی و غیر قابل رویت است. همچنین پلی استال بدون دود میسوزد، در شعله چکه کرده و بوی سمی (بوی فرمالدئید) از خود آزاد میکند.
مزایای پلاستیک های acetal :
- مقاومت سایشی بالا
- استحکام بالا
- مقاومت حرارتی بالا
- دارا بودن خواص الکتریکی خوب
- جذب رطوبت پایین
- دارا بودن خواص الاستیسیته
- ضریب اصطکاک پایین
- مقاومت در برابر حلالها و مواد شیمیایی
- مقاومت به فشردگی و ضربه حتی در دماهای پایین
- قابلیت ماشینکاری عالی بهویژه در ماشین آلات اتوماتیک
- مناسب برای استفاده در سطح فلزی و مقاومت پلاستیک های استال در این مورد
معایب پلاستیک استال :
همان طور که مشاهده کردید این نوع از پلاستیک ها دارای خصوصیات مثبت بسیاری هستند. اما به دلیل نوع اجزای مورد استفاده در استال ها ، معایب قابل توجهی نیز دارند. در ادامه به برسی این موارد خواهیم پرداخت :
آزاد کردن گاز سمی هنگام حرارت دیدن بیش از دمای ذوب خود
مقاومت پایین در برابر نور خورشید
مقاومت پایین در برابر خراشیدگی بخصوص در محیطهای کثیف
مقاومت پایین در برابر عوامل اکسید کننده، اسیدها و بازها
کاربرد های acetal :
کاربرد های پلاستیک های استال بسیار بالا میباشد. البته بیشترین استفاده از این محصولات به دلیل وجود مواد سمی در مصارف صنعتی میباشد. در ادامه به صورت مختصر کاربرد های این پلاستیک ها را معرفی میکنیم.
- ساخت چرخ دنده و پیچ
- ساخت فنر
- همجواری با قطعات فلزی که دارای دوران زیادی هستند.
- تولید یاتاقان، محور، بوشها و قرقرهها
- ساخت دستگیره
- تولید قطعات پمپ
- تولید هواکش
- ساخت تسمه نقاله
- تولید قطعات ماشین آلات صنعتی
- صنعت نساجی
- صنایع الکتریکی و الکترونیکی
- صنایع خودروسازی
- ساخت بست، نگهدارنده و خارها
- قطعات برف پاککن
- تولید لولای درب باک بنزین و اهرم قفل
- ساخت بوشهای پلاستیکی بین بلبرینگها
- ساخت لوازم خانگی، فندک و وسایل ورزشی
- ساخت محصولات اکسترودی مانند ورقها، لولهها، میلهها در صنایع مهندسی پزشکی
نتیجه گیری :
پلاستیک های استال از انواع پلاستیک های سمی بوده که در مقابل حرارت تولید گاز های سمی میکنند. البته مقاومت جرارت این پلاستیک تا حد قابل توحهی بالا میباشد. از طرفی نیز به دلیل استحکام قابل قبول ، از پلاستیک های استال در تولید لوازم مختلف استفاده میشود. همچنین این ماده کاربرد های قراوانی در صنایع مختلف دارد. در این مقاله به معرفی و برسی ویژگی های پلاستیک های استال پرداخته شد.