مونومر ها مواد تشکیل دهنده پلیمر میباشند. این ماده با تشکیل درشت مولکول باعث ایجاد پلیمر شده و در نهایت از پلیمر ها نیز در ساخت پلاستیک ها استفاده میشود. به عبارت دیگر مونومر ها یکی از ریزترین مواد سازنده پلاستیک ها هستند. در مقاله مواد تشکیل دهنده پلاستیک خواندیم که مونومر ها با استفاده از موادی تحت فرآیندی به درشت مولکول تبدیل شده و پلیمر ها را تشکیل میدهند. در ادامه در خصوص مونومر ها بیشتر توضیح داده خواهد شد.

مونومر چیست :

همان طور که گفته شد مونومرها نوعی مولکول است که واحد اصلی پلیمرها را تشکیل می‌دهد. مونومرها از طریق فرایندی که به عنوان پلیمریزاسیون شناخته می‌شود، به سایر مونومرها متصل می‌شوند و مولکول هایی با زنجیرهای تکراری را تشکیل می‌دهند. واکنش‌های مختلفی معمولاً از طریق کاتالیزورها منجر به پلیمریزاسیون می‌شوند. به عبارت دیگر مونومر ها اجزای سازنده‌ی مولکول‌های پلیمری هستند. به این صورت که یک مونومر به مونومر دیگر افزوده می‌شود تا زنجیره‌ی پلیمری تشکیل شود. این فرایند پلیمریزاسیون نام دارد.

نقش مونومر در فرآیند پلیمرازیسیون در تولید پلیمر ها :

پلیمریزاسیون به فرایندی می گویند که در حین انجام واکنش شیمیایی در آن مولکولهای ساده یا همان مونومرها با هم پیوند شیمیایی برقرار کرده و مولکولی بزرگ و جرم مولکولی چندین برابر مولکول اولیه به وجود می آورند. طی این فرایند مونومرها زنجیره های پلیمری یا شبکه های سه بعدی تشکیل میدهند. که در نهایت این عمل موجب تولید پلاستیک میشود. فرآیند پلیمرازیسیون خود انواع مختلفی دارد.

انواع فرآیند پلیمرازیسیون :

فرآیند پلیمرازیسیون به دو دسته اصلی تقسیم میشوند. این دو دسته شامل پلیمرازیسیون تراکمی و افزایشی میباشد. هزکدام از این دو دسته کاربرد های خاص خود را دارند که در ادامه به توضیح مختصری از هر کدام داده میشود.

تأثیر پلیمرازیسیون تراکمی بر مونومر چیست :

در این فرآیند مونومرها و یا الیگومرها با یکدیگر واکنش می‌دهند و واحدهای ساختاری بزرگتری ایجاد می‌کنند در حالی که مولکول های کوچکتر را به عنوان محصول جانبی مانند آب یا متانول آزاد می‌کنند. یک نمونه مشهور از واکنش تراکم ، استری شدن اسیدهای کربوکسیلیک با الکل‌ها است. پلیمرهای خطی از مونومرهای دو عاملی ، یعنی ترکیباتی با دو گروه انتهایی واکنش پذیر تولید می‌شوند. پلیمرهای تراکمی متداول شامل پلی آمیدها و پروتئین‌ها هستند.

پلیمرازیسون افزایشی در مونومر ها :

در پلیمریزاسیون افزایشی مونومرها بدون از دست دادن مولکول، به یکدیگر متصل می‌شوند؛ بنابراین پلیمر تولید شده با این واکنش دارای واحدهای تکرار شونده‌ای همانند مونومر اولیه هستند. از جمله پلیمر های افزایشی می‌توان به پلی اتیلن، پلی وینیل کلرید، پلی تترافلوئورواتیلن (تفلون) و… اشاره کرد. در تعریف دیگر حالتی است که تمام اجزای مونومرها در تشکیل پلیمر شرکت می‌کنند که در این صورت نام پلیمر تشکیل شده با “پلی” شروع می‌شود.یکی از اصلی‌ترین مونومرهای ساخت پلاستیک اتیلن است. این مونومر به خود یا بسیاری از مولکول‌های دیگر می‌پیوندد تا پلیمرها تشکیل شوند. مونومر اتیلن می‌تواند زنجیره‌ای به نام پلی‌اتیلن تشکیل دهد.

انواع مونومر ها :

روش های استفاده از مونومر ها شامل خطی در برابر سیکلی ، قطبی در برابر غیرقطبی ، سنتزی(مصنوعی) در مقابل طبیعی میباشد. در ادامه در خصوص این موارد توضیح محتصری داده میشود.

تولید پلیمر های خطی از منومر ها :

پلیمرهای خطی از اتصال مونومرها در یک زنجیره خطی بلند حاصل می‌شوند. در مقابل، پلیمرهای سیکلی آنهایی هستند که مونومرها به صورت مولکول‌های گرد به هم متصل می‌شوند و به شکل یک چرخه دیده می‌شوند.

مونومر ها در تولید پلیمر قطبی :

مونومرهای قطبی آنهایی هستند که انتهای مولکولشان آماده اتصال به مولکول‌های آب و انواع دیگر مولکول‌ها برای تشکیل پلیمرهای خاص هستند. در مقابل، مونومرهای غیر قطبی فاقد این تمایل طبیعی برای اتصال به سایر مولکول‌ها هستند.

مونومر های سنتزی یا مصنوعی و طبیعی :

مهمترین گروه بندی از مونومرها دو دسته‌ی طبیعی و مصنوعی(سنتزی) هستند. بسیاری از مونومرهایی که در کارخانجات استفاده می‌شود از نوع سنتزی هستند. مونومرهای سنتزی برای تولید مواد صنعتی خام از جمله نایلون، اپوکسی، پلی اتیلن و سایر ترکیبات مهم مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مقابل بیشتر کاربردهای بیولوژیکی به مونومرهای طبیعی از جمله گلوکز، نوکلئواسید و آمینواسید نیاز دارند. بعضی از پلیمرها نیز وجود دارند که از ترکیب مونومرهای طبیعی و سنتزی تولید می‌شوند.

نتیجه گیری :

مونومر ها زیرترین اجزای تشکیل دهنده پلیمر ها میباشند. این ماده تحت فرآیندی به نام پلیمرازیسیون درشت ملوکو با پلیمر ها را تشکیل میدهند. این ماده نیز در نهایت پلاستیک ها را تشکیل میدهد. این ماده انواعمختلفی دارد که در مصارف گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد.