الاستومر یکی از انواع پلیمر میباشد که در تولید برخی از انواع پلاستیک ها کاربرد دارد. به طور کلی این پلیمرها دارای خاصیت کشسانی زیادی هستند. همچنین این پلیمر دارای انواع بسیاری میباشد. هر یک از الاستومر ها در کاربرد های خاصی استفاده میشوند. عموم این کاربری ها در تولید کش های لاستیکی ، ساخت انواع تیوب ها ، ساخت انواع واشر ها ، برخی انواع لاستیک ها  و… استفاده دارد. به طور کلی این پلیمر الاستومر برای تولید عایق‌های بروتی ، حرارتی و صوتی کاربرد فراوانی دارد. در این مطلب به معرفی این پلیمر بیشتر خواهیم پرداخت.

معرفی الاستومر :

الاستومریکی از انواع پلیمر ها میباشد. نام این پلیمر از ترکیب دو واژه الاستیک و پلیمر به معنای «پلیمر الاستیک» ساخته شده‌است. برای درک بهتر این موضوع باید با معنی الاستیک بیشتر آشنا شوید. الاستیک نوعی تغیر شکل است که طی آن در اثر تغییر در فاصله بین پیوندهای اتمی(ساختار شیمیایی) ،شکل ماده تغییر می‌کند. این نوع تغییر شکل( تغییر شکل الاستیک ) برگشت پذیر است و زمان که بار از روی جسم کنار برود ، جسم شکل اولیه خود را باز می یابد. از طرفی پلیمر الاستومر نیز به دسته خاصی از پلیمرهای خطی اطلاق می‌شود که هنگام اعمال نیرو، از خود مقدار فوق‌العاده زیادی تغییر شکل الاستیک نشان می‌دهند. بسیاری از آنها می‌توانند تا چندین برابر طول اصلی خود کشیده شوند.

در مواد پلاستیکی ساخته شده از این پلیمر ها ، با از بین رفتن نیروی کششی، تغییر شکل کاملاً بازیابی می‌شود و مواد به سرعت به شکل اولیه خود بازمی‌گردند. به علاوه، این چرخه می‌تواند چندین بار با نتایج یکسان تکرار شود، درست مانند کشش یک کش لاستیکی. در ادامه به نحوه تولید الاستومر ها میپردازیم.

نحوه تولید الاستومر :

گوگرد بین قطعات زنجیر پلمیری، اتصالات عرضی ایجاد می‌کند که در نهایت، استحکام و دوام آن‌ها را بالا می‌برد و تغییراتی در خواص مکانیکی مواد پدید می‌آورد. محصولات بسیاری به کمک پخت (ولکانش) الاستومرها تولید می‌شوند که از آن‌جمله می‌توان به تایر خودروها، شلنگ‌ها، کفی‌های کفش و تسمه نقاله اشاره کرد. عبارت ولکانش ریشه‌ای رومی دارد و از «ولکان» (Vulcan)، خدای آتش رومیان گرفته شده است. البته باید گفت که فرآیند پخت در الاستومرها به طور کلی فرآیندی برگشت‌ناپذیر به شمار می‌آید که تلاش‌های زیادی برای توسعه روش‌های معکوس برای بازیافت پسماندهای این مواد انجام شده است. اما نتیجه ای از این بازیافت ها حاصل نشده. به عبارت دیگر مواد پلاستیکی ساخته شده با الاستومر ها بازیافت نمیشوند.

خصوصیت الاستومر :

خصوصیات پلیمر های الاستومر نتیجه تغییر فاصله بین اتم‌های مجاور (یعنی طول پیوند) هنگام اعمال بار است. زمانی که نیروی اعمالی برداشته می‌شود، نیروهای بین اتمی موجود، تمام اتم‌ها را به جای اولیه خود بازمی‌گردانند، و تغییر شکل الاستیک کاملاً بازیابی می‌شود. در پلیمرهای الاستومری، مولکول‌های خطی نوع زنجیره ای دقیقاً مانند یک فنر تاب خورده‌اند. وقتی نیرویی اعمال می‌شود این پلیمرها مانند فنر کش می‌آیند و زمانیکه نیرو برداشته می‌شود، این مولکول‌ها به شکل اولیه خود بازمی‌گردند و ماده به شکل اولیه خود برمی گردد. رابطه بین کشش و تغییر شکل البته از قانون هوک پیروی نمی‌کند. لذا نمیتوان گفت که تغیر شکل این مواد به صورت کامل الاستیک است. در ادامه توضیحاتی در خصوص کاربرد الاستومر داده میشود.

کاربرد های پلیمر الاستومر :

الاستومر ها دارای انواع مختلفی هستند. هر یک از این آن ها خصوصیات منحصر به فرد خود را دارد، از این رو آن را برای کاربرد های مختلف مناسب میکند. به طور کلی کاربرد های پلیمر الاستومر در تولید چرم‌های مصنوعی، کفش‌ها، در ماشین، واشرها، دستگیره در، دسته چاقو، عایق‌ها، لوله ها، چسب‌ها، پارچه‌ها، دستکش پزشکی، خودکار، آب بندی و… استفاده میشود.

انواع الاستومر چیست :

مواد پلیمری الاستومر در برابر گرما واکنش‌های مختلفی نشان می‌دهند. دسته‌ای از آن‌ها در برابر حرارت دیدن یا سخت شده یا بسیار نرم می‌شوند و بعد از آن در همان حالت باقی می‌مانند. این دسته ترموست ها نام دارند. در مقابل دسته‌ای از پلیمرها هستند که در برابر گرما دیدن خاصیت ارتجاعی پیدا می‌کنند به این دسته از پلیمرها ترموپلاستیک می‌گویند. به طور کلی انواع الاستومر ها شامل الاستومر طبیعی ، پلی ایزوپرن رابر ، استایرن بوتادین ، نیتریل رابر و بوتیل رابر است.

نتیجه گیری :

الاستومر ها یکی از انواع پلیمر ها بوده که در تولید نوع خاصی از پلاستیک کاربرد زیادی دارد. به طور کلی پلاستیک های ساخته شده از الاستومر ها تا حد بالایی دارا خاصیت کشسانی و الاستیسیته میباشند. از این رو در تولید لاستیک ها و انواع پلاستیک های مناسب برای عایق های آب ، حرارتی و صوتی استفاده میشوند. در این مقاله به معرفی الاستومر ها و انواع آن پرداخته شد.